Iýun aýynda başlanan gök ekinleri tapgyrlaýyn ýygnamak we döwlete degişli edaralar welaýatlaryň Miwe önümçilik birleşikleri tarapyndan olary taýýarlamak işleri gowşamaýan depginde alnyp barylýar.Witaminli önümleriň aglaba bölegini ýurdumyzyň telekeçilik bileleşikleriniň wekilleriniň öndürýändigini bellemek gerek.
Her ýyl ilatyň gök-miwe önümlerine islegini ýylboýy kanagatlandyrmak üçin haýsy gök önümiň näçe mukdarda taýýarlanylmalydygy oba hojalyk ekinlerini sebitler boýunça ýetişdirmegiň döwlet maksatnamasynda bellenilýär.Bu resminama ekinleriň hasyllylygy we her sebitiň toprak-howa şertleri göz öňünde tutulyp taýýarlanylýar, ol Oba hojalygy we daşky gurşawy goramak ministrliginiň gurluş düzümleriniň hünärmenleri üçin gollanmadyr.
Oba hojalyk önümçiligi OST-nyň girdejililigi göz öňünde tutulyp meýilleşdirilýär.Bu ulgamdaky täzelikleriň biri-de pagtaçylygy Balkan welaýatynda ýetişdirilýän ekinleriň hataryna gaýtadan goşulmagydyr.Döwlet tabşyrygyny berjaý etmek üçin etrap häkimlikleri kärendeçiler, daýhan birleşikleri we hojalyklary, şeýle hem uzak möhletleýin kärende esasynda gök-bakja önümleriniň göz öňünde tutulan möçberini taýýarlamaga ýer eýeleri bilen şertnamalar baglaşýarlar.
Oba hojalyk we ekologiýa pudaklaýyn dolandyryş edarasy zerur bolan halatynda welaýat dolandyryş edarasynyň haýyşy bilen oba hojalyk önümlerini öndürijileri tohum bilen üpjün edýär, şeýle hem ýeňillikli şertlerde agrohimiki we tehnologik hyzmatlary berýär. Ýerli önümler ekologiýa taýdan howpsuz şertlerde, GMO tehnologiýalar ulanmazdan ýetişdirilýär, bahasy hiline kybap gelýär, şonuň üçinem alyjylar ýurdumyzda ýetişdirilen gök-miwe önümlerini ileri tutýarlar. Şu ýyl kartoşkadan bol hasyl alyndy.
Demirgazyk sebitden başga beýleki sebitlerde hasyl baryp tomsuň başynda ýygnaldy.Daşoguz welaýaty bellenilen meýilnamany sentýabryň başynda amal etdi.Ekarançylar tabşyrygy artygy bilen berjäý edip, 127,19 müň tonna kartoşka ýygnadylar.
Pomidor yzygiderli hasyl berýän ekin. Önümçilikçiler her gektardan 250 sentner hasyllylykda möwsümiň ahyryna jemi 65 müň tonna pomidor ýygnamagy göz öňünde tutýarlar.Ony taýýarlamakda Ahal, Balkan we Mary welaýatlarynyň ekarançylary şertnama tabşyryga hötde geldiler.
Deňiz kenarynyň sebitiniň babadaýhanlary hyýar ýygnamak baradaky tabşyrygy 114 % amal etdiler, ýurdumyzyň günbatarynyň öňe saýlanan Bereket etrabynyň ekarançylary bolsa bellenilen tabşyrygy 136,5 % ýerine ýetirdiler.Ahal we Murgap jülgeleriniň babadaýhanlary-da degişlilikde 927 we 1100 tonna hyýar ýygnap, tabşyrygy berjaý etdiler.
Sogan ýygnamakda Daşoguz welaýatyndan başga beýleki dört welaýat hem tapawutlandy. Şu ýyl döwlet tarapyndan 78,5 müň tonna sogan taýýarlamak bellenildi. Şu güne çenli Ahalyň kärendeçileri 15,3 müň, Mary welaýatynyň ekarançylaram 18,4 müň tonna sogan ýygnap, tabşyrygy ýerine ýetirdiler.
Kelemdir käşirden alnan hasyl häzirlikçe bellenilendäkisiniň ýaryndan geçýär, galany güýz aýlary ýygnalar. Ýurt boýunça jemi 21,25 müň tonna kelem we 38,34 müň tonna-da käşir taýýarlamak göz öňünde tutulýar. Şu ýyl 214,7 müň tonna bakja ekinleri ýygnalar.
Häzirki wagta çenli Ahal we Mary welaýatlarynyň babadaýhanlary şertnama tabşyrygyna hötde geldiler, Balkan welaýatynyň ekarançylary-da bellenilen sepgide golaýladylar.Sentýabr aýynda giçki gawundyr kädi ýygnalyp başlanýar, şonuň üçinem bakja ekinleriniň ýygnalan hasylynyň jemi dekabrda jemlener. Üzüm iýulyň ikinji ýarymynda ýetişýär, olaryň käbir görnüşleri giç güýze çenli ýygnalýar.
Gök-miwe we bakja ekinleri satuwa çykarylmazdan ozal mikrobiologiýa barlagyndan geçirilýär. Şonuň üçinem alyjylar ýerli önümleri satyn alanyny gowy görýärler. Ýetişdirilen hasyly saklamak üçin sowadyjy enjamlardyr temperatura we çyglylyk kadalaryny saklamagyň awtomatik ulgamy, olary gaplaýjy enjamlar bilen üpjün edilen yöriteleşdirilen döwrebap ammarlar ulgamy döredildi.
Döwlete degişli pudak hem oba hojalyk önümlerini öndürýän kuwwatlyklaryny güýçlendirýär.Oba hojalyk we ekologiýa pudaklaýyn dolandyryş edarasynyň şu ýyl guran binalarynyň arasynda Daşoguz welaýatynyň Köneürgenç etrabynda ýylda 1500 tonna gök önümleri ýetişdirmäge niýetlenen ýyladyşhana toplumy hem-de Akdepe etrabyndaky pomidor ýetişdirýän ýyladyşhana hojalygy bar.