Avrupa Birliği- Orta Asya ülkeleri Dışişleri Bakanları 18. Toplantısı, Özbekistan'ın Semerkant şehrinde düzenlendi.
Özbekistan Dışişleri Bakanı Vladimir Norov'un ev sahipliğindeki toplantıya Kazakistan Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Muhtar Tilauberdi, Tacikistan Dışişleri Bakanı Siraciddin Muhriddin, Kırgızistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Aybek Moldagaziyev, Türkmenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vepa Haciyev ve Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell katıldı.
Toplantıda bakanlar; bölge ülkeleri arasında ticari-ekonomik, yatırım, ulaşım, güvenlik, yeşil enerji ve sürdürülebilir kalkınma, eğitim, bilim ve inovasyon alanlarında iş birliğinin geliştirilmesi meseleleri ile Afganistan ve Ukrayna'daki durumun bölgeye etkisi ve ilgili konularda fikir alışverişinde bulundu.
Toplantının açılışında konuşan Norov, bu etkinliğin Semerkant'ta yapılması kararının, bölgeler arası ilişkilerde yeni bir "merkez" haline gelen Orta Asya'nın ve özellikle Semerkant'ın artan jeopolitik önemini gösterdiğini söyledi.
Norov, Özbekistan'ın, AB ile karşılıklı yarar sağlayan ilişkileri genişletmek ve derinleştirmekten yana olduğuna ve AB'nin 2019'da kabul edilen Orta Asya stratejisini desteklediğine işaret etti.
Özbekistan Dışişleri Bakanı, bu bağlamda bu stratejinin uygulanmasını hızlandırmak için ortak bir yol haritasının benimsenmesinin önemli olduğunun altını çizdi.
Afganistan'daki duruma da değinen Norov, bugün Afganistan'ın sadece tehdit kaynağı değil, yeni fırsatlar sunan bir ülke olduğunu da belirtti.
Norov, Afganistan'da ulaşım da dahil altyapı alanındaki projelerin uygulanmasının bu ülke ile iş birliğinin önceliklerinden birisi olması gerektiğini, bu çerçevede "Tirmiz-Mezarı Şerif-Kabil-Peşaver" demir yolu inşası projesinin Afganistan'ı Orta ve Güney Asya arasında bir "köprü" haline getirebileceğini vurguladı.
"Orta Asya'nın stratejik önemi giderek artıyor"
Basına kapalı gerçekleşen toplantının ardından Borrell ve Norov brifing düzenledi.
Borrel, bugün Orta Asya'nın, dünyanın stratejik olarak önemli bölgelerinden olduğunu belirterek "Avrupa ile Asya arasında bulunan Orta Asya'nın stratejik önemi giderek artıyor." dedi.
Rusya'nın Ukrayna'ya savaş açması nedeniyle dünyadaki durumun değiştiğine ve bu savaşın, AB ve Orta Asya ülkeleri için belirli sonuçlar doğurduğuna işaret eden Borrell, böyle tehlikeli bir dönemde daha sıkı ve iyi iş birliğine ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi.
AB'nin, Orta Asya ülkelerinin en büyük yatırımcılarından olduğuna ve bölge ülkeleriyle güvenlik, ticaret, yatırım ve diğer alanlarda iş birliğini geliştireceklerine dikkati çeken Borrell şunları söyledi:
"Bölge ülkelerine yapılan toplam yatırım hacminin yüzde 40'ını yatıran AB, Orta Asya ülkelerinin en iyi ticari ortağıdır ve bu konuda Rusya ile Çin'in önünde bulunuyor. Biz en iyi yatırımcıysak o zaman sizin için en iyi ortak da olmamız gerekir. Bu yüzden karşılıklı iş birliği bizim için çok önemli ve bunun için potansiyel de var."
Borrell, AB olarak taraflar arasındaki karşılıklı iş birliğinin daha da güçlendirilmesi için gereken tüm desteği vermeye hazır olduklarını vurguladı.
Türkiye'ye teşekkür etti
Ukrayna tahılının Karadeniz'den güvenli şekilde çıkarılmasını sağlayan tahıl anlaşmasının uzatılmasına da değinen Borrell, bunu "iyi bir haber" olarak nitelendirdi.
Borrell, "Gıda ürünleri, hiçbir zaman dünyanın silahı olarak kullanılmamalı. Bu, Bali'deki zirvede de dile getirildi. Bu girişimin devam etmesini kolaylaştıran BM'ye ve Türkiye'ye teşekkür ederiz." ifadesini kullandı.