Ylym dünýäsiniň iň abraýly baýragy hasaplanýan we alty ugurdan gowşurylýan Nobeliň fiziologiýa ýa-da lukmançylyk, fizika we himiýa baýraklarynyň eýeleri mälim edildi.
Lukmançylyk boýunça Nobel baýragy wengriýaly biohimik Katalin Kariko we amerikaly Drýu Waýsmana COVID-19-a garşy täsirli mRNA sanjymlaryny işläp düzmäge mümkinçilik berýän nuklein kislotasynyň esaslaryny özgertmekdäki açyşlary üçin berildi.
Baýragyň web sahypasynda iki alymyň açyşlarynyň, pandemiýa döwründe COVID-19-a garşy mRNA sanjymlarynyň işlenip düzülmegi üçin uly ähmiýete eýe bolandygy aýdylýar.mRNA-nyň biziň immunitetimiz bilen özara gatnaşygy baradaky düşünjäni düýpgöter özgerden düýpli açyşlary üçin alymlar biziň döwrümiziň adam saglygyna abanýan iň uly howplaryň birinde sanjymlaryň işlenip düzülmeginiň görlüp-eşidilmedik depginine goşant goşdular.
Fizika baýragyna üç alym mynasyp boldy
Nobeliň fizika baýragyna fransuz-amerikan eksperimental fizigi Pýer Agostini, asly wengriýaly Germaniýada ýaşaýan Ferens Kraus we fransuz fizigi Ann L’Ýuilýe materiýadaky elektronlaryň dinamikasyny öwrenmek üçin ýagtylygyň impulslaryny döredýän synag usullary üçin mynasyp görüldi.
Baýragyň web sahypasynda ýerleşdirilen beýanatda baýrak eýeleriniň atomlaryň we molekulalaryň içindäki elektron dünýäsini öwrenmek üçin adamzada täze gurallary beren synaglary üçin ykrar edilendigi aýdylýar.Pýer Agostininiň, Ferens Krausyň we Ann L’Ýuilýeniň elektronlaryň hereket edýän ýa-da energiýany üýtgedýän çalt prosesleri ölçemek üçin ulanyp boljak örän gysga ýagtylyk impulslaryny döretmegiň usulyny görkezendikleri bellendi.
Alymlar tarapyndan geçirilen synaglar ýeňil impulslary gysga wagtda ölçemäge mümkinçilik berdi.
Baýraklar Şwesiýanyň Ylymlar akademiýasy tarapynda gowşurylýar.
Himiýa baýragy kwant nokatlary üçin berildi
Himiýa boýunça Nobel baýragyna asly fransuz-tunisli amerikaly Mungi Bawendi, amerikaly Luis Brýus we rus-amerikan alymy Alekseý Ekimow kwant nokatlarynyň tapylmagy we sintezi üçin mynasyp boldy.
Alekseý Ekimow we Luis Brýus biri-birinden garaşsyz kwant nokatlaryny döretmegiň hötdesinden geldiler. Mungi Bawendi bolsa, kwant nokatlarynyň himiki önümçiliginde uly özgerişlik edip, hakykatda kämil bölejikleri anyklapdyr.
Şu gün edebiýat, ertir bolsa parahatçylyk baýragynyň eýeleri belli bolar. 1968-nji ýylda Şwesiýanyň Döwlet banky tarapyndan döredilen ykdysadyýet boýunça Nobel baýragynyň eýesi 9-njy oktýabrda yglan ediler.