Synanyşyp göräýiň…
Ýaş Mosart ýedi ýaşyndaka Maýn boýundaky Frankfurt şäherinde konsert berende, on dört ýaşly bir ýetginjek onuň ýanyna gelipdir.
Siz gaty üýtgeşik saz çalýarsyňyz! Men hiç haçan şunuň ýaly saz çalmagy öwrenip bilmesem gerek.
Näme üçin? Siz heniz ýaş ahyryn. Synanyşyp görüň, birden netije bermese nota ýazmakdan başlaň.
Hawa, men ýazýan… Ýöne goşgy…
Bu hem gaty gyzykly. Megerem, oňat goşgy ýazmak, saz düzmekden has kyn bolsa gerek.
Näme üçin, ýeňil ahyryn, bolmasa synanyşyp göräýiň…
Mosartyň söhbetdeşi ýaş şahyr Gýotedi.
Fortepýano
Bir gezek italýan kompozitory Antonio Rossini öz ýakyn dostlarynyň birinden bir adamyň dürli gurallary kolleksiýa edýändigini eşidipdir.
O kolleksiýanyň arasynda fortepýano barmyka? diýip, Rossini gyzyklanypdyr.
Fortepýano? diýip, geň galan dosty: Elbetde, ýok! diýip jogap beripdir.
Diýmek o bendä çagalykda aýdym-saz öwretmändirler öýdýän diýip, Rossini başyny ýaýkapdyr.
Daş
Mosartyň ýakyn dostlaryndan biri gaty bälçik adam eken. Ol bir gün Mosarty oýnajak bolup, içinde Hormatly Wolfgang Mosart! Men diri we sag-salamat! diýen kiçijik ýazgyly düýrlenen kagyzdan başga hiç zat bolmadyk ullakan guty iberýär.
Birnäçe günden soň ýaňky degişgen adama ullakan, agyr guty getirip berýärler. Haçan-da ol gutyny açanda, içinden çykan ullakan agyr daşyň ýüzünde şeýle ýazgy bar eken: Gadyrly dost! Siziň hatyňyzy alanymda, bu daş meniň ýüregimden gopdy!
Bir lira
Italýan dirižýory Arturo Toskanini we italýan kompozitory Pýetro Maskani ikisini Juzeppe Werdiniň hatyrasyna bagyşlanan uly aýdym-saz çäresine gatnaşmaga çagyrypdyrlar.Toskanininiň meşhurlygyna hemişe gözi gidýän Maskani, Toskaniniden has ýokary töleg almak şerti bilen çakylygy kabul edýär.
Iň bolmanda bir lira artyk bolsun diýip, Maskani öz diýenini tutup durupdyr. Çäräni gurnaýjylar muňa razy bolýarlar.Töleg alan Maskani, diňe bir lira alandygyna geň galýar.Görlüp oturylsa, Toskanini mugt dirižýorlyk eden eken.
Kim hojaýyn
Bir gezek meşhur waltornaçy Rihard Ştrausyň kakasy ýaş dirižýora garap: Pultda nähili durşuňyzy, partiturany açyşyňyzy dykgatly syn edýändigimizi unutma! Eger-de sen taýajygy galdyryp ýetişmeseň, kimiň hojaýyn boljakdygyny derrew bilýäris diýipdir.
Tansçy
Bir tansçy zenan, ýaşynyň ulalyşmagy bilen sahnada çalasyn hereket etmek ukybyny ýitirip, wokal sungaty bilen meşgullanmagy ýüregine düwüpdir. Ol ýönekeý ariýalary öwrenip, özüni diňläp görmegini haýyş edip, Rihard Wagneriň ýanyna barýar. Myhmanyň wokal repertuary gutarandan soňra, Wagner ondan özüniň tans sungatyny görkezmegini haýyş edipdir. Onuň haýyşy berjaý edilensoň, otagda uzak dymyşlyk höküm sürýär. Ahyrynda tansçy zenan saklanyp bilmän:
Maestro, aýtsaňyzlaň, meniň aýdymymy haladyňyzmy? diýip, sorapdyr.
Rihard Wagner:
Tansçy üçin-ä erbedem däl ýaly. Ýeri gelende aýtsak, siz aýdymçy üçin gaty gowy tans edýärsiňiz diýipdir.
Kofe
Ylma we sungata uly hormat goýýan bir adam meşhur skripkaçy Genrik Wenýawskini kofe içmäge çagyransoň:
Belki, ýanyňyz bilen skripkaňyzy hem alarsyňyz? diýipdir.
Meniň skripkama aýratyn üns berenligiňiz üçin size hoşallyk bildirýärin, ýöne gynansakda ol kofe içenok-da diýip, Wenýawskiý ýylgyrypdyr.
Ferens Listiň keşbi
Haçan-da Rossini Ferens Listiň konsertinde bolanda, meşhur wengeriň sazyny halap-halamandygyny sorapdyrlar. Şonda Antonio Rossini şeýle jogap beripdir:
Ol birinji bölümi hemmeleriň özüne seretmegi üçin bagyşlady. Häzirlikçe men diňe Listiň daşky görnüşi barada aýdyp bilerin.
Rubinşteýn Wenada
Anton Rubinşteýn çykyş etmek üçin Wena baranda, gaty husyt teatr eýesi bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Konserti guramak üçin pul tölegi baradaky gepleşikler uzaga çekýär. Şonda Rubinşteýn ýylgyrypdyr-da şeýle diýipdir:
Bor-da onda! Adaty düşýän puluň ýarysy elime ilse-de bolýa, ýöne hemişekimden iki esse ýuwaş çalarynda!
Aljyrady
Bir gezek Nýu-Ýorkuň meşhur Karnegi konsert zalynda Sergeý Rahmaninow Awstriýanyň görnükli skripkaçysy Fris Kreýsler bilen bilelikde Frankyň sonatasyny ýerine ýetiripdir. Kreýsler skripkany hemişeki endigine görä, notasyz çalypdyr we birdenem barýan ýerini ýadyndan çykarypdyr. Kreýsler pianino çalyp oturan Rahmaninowa eýerjek bolup dyrjaşypdyr, ýöne aljyrap, onam oňarmandyr.
Biz nirede?! Biz nirede?! diýip, Kreýsler umytsyz ýagdaýda pyşyrdaýar.
Bizmi, Karnegi zalynda diýip, Rahmaninow göwni bir ýaly jogap beripdir.
Toplan we terjime eden Gülzada Çaryýewa, Maýa Kulyýewa adyndaky
Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýanyndaky ýörite sazçylyk mekdep-internatynyň okuwçysy.