Büyük Selçuklu devletine başkentlik yapan Merv kentinin tarihi yapıtları ve türbeleri asırlardır korunuyor.
Türkmenistan'ın güney bölgesinde bulunan eski Merv, zengin tarihi yapıtlarıyla Türk-İslam tarihinin en önemli medeniyet ve kültür merkezlerinden biri olarak tanınıyor. Çok sayıda kütüphane türbe ve kale bulunan Merv şehrinde Selçuklu sultanları dahil bir döneme rehberlik eden önemli kişiler ve alimler yaşadı.
Bölgenin en eski kalesi milattan önce beşinci asırda inşa edilen ve 20 hektarlık alana yayılan Erk Kalesi'nin 25 metrelik duvarları asırlara rağmen hala ayakta. Erk Kalesi'nin çevresini kapsayan Gavur Kalesi ise 2 kilometrelik uzunluğu ve 400 hektarlık alanıyla Merv topraklarının tarihi bir parçası olarak korunuyor.
Bölge uzmanı Merdan Cumanazarov, Merv şehrinin kültür merkezine dönüşmesinde tarihi İpek Yolu güzergahında bulunmasının önemli rolü olduğunu ifade ederek, "Batı kültürünün ve komşu halklarının kültürlerinin Merv'de tanınmasında ve Gavur Kalesi'nde yapılan kazı çalışmalarında birçok farklı dini nitelikteki önemli bulguların olmasında büyük İpek Yolu etkili olmuş." dedi.
Kaleleri ile meşhur tarihi Merv kentinin gözde mekanlarından Büyük ve Küçük Kız kalelerinin 6. asırda çiğ kerpiçten kurulmuş olması ve günümüze kadar ayakta kalabilmesi ise uzmanlar tarafından mimarlık ve mühendislik ustalığı olarak değerlendiriliyor.
Halk tarafından büyük saygı ve itibar gören sahabeler Hakem El Gifari ve Bureyde El Eslemi, Merv topraklarında İslam'ı temsil ederek dini altyapıyı oluştururken, sahabe türbeleri günümüzde Türkmen halkının en çok ziyaret ettiği mekanlar arasında yer alıyor.
Sahabe Bureyde El Eslemi'nin peygamber sancaktarı olduğunu ve yerli halk tarafından bu türbeye Sancaktarlar Türbesi de denildiğini aktaran Cumanazarov, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah tarafından 11. yüzyılda inşa edilen Sultan Kalesi'nin doğu kapısına sahabelere olan hürmetinden dolayı Sancaktarlar Kapısı adı verildiğini ifade etti.
Doğunun büyük din alimi Hoca Yusuf Hemedani'nin türbesinin olduğu bölgede bulunan cami de özellikle bayram ve cuma namazlarında yoğun ilgi görüyor. Hoca Yusuf Hemedani Türbesi de bölgede en sık ziyaret edilen mekanlar arasında öne çıkıyor.