BAE hökümeti düýn (30-njy maýda) Tel Awiwdäki ilçihanasyny resmi taýdan açdy.
BAE 26 ýyldan soň geçen ýyl Ysraýyl bilen diplomatik gatnaşyklaryny guran ilkinji arap döwletidir. Iordaniýa 1994-nji ýylda Arap Wadi şertnamasy boýunça Ysraýyl bilen resmi gatnaşyklary ýola goýdy we 1996-njy ýyldan 2020-nji ýyla çenli hiç bir arap döwleti gizlin gatnaşyklaryň bardygyna garamazdan Ysraýyl bilen resmi gatnaşyk gurmady.
BAE bilen Ysraýylyň arasyndaky gatnaşyklar soňky sekiz aýyň dowamynda ösýär. Iki tarapyň arasynda resmi diplomatik duşuşyklar boldy. Bu aralykda, BAE-nyň ilçisi Muhammet Al-haje 2021-nji ýylyň 1-nji martyndan bäri basylyp alnan ýerlerde ýerleşýär.
BAE indi basylyp alnan ýerlerdäki syýasy gurşawyň möhüm bir waka we üýtgeşmä şaýat bolýan döwründe Tel Awiwdäki ilçihanasyny resmi taýdan açdy.
Möhüm waka Ysraýylyň 12-nji Gaza zolagyna garşy söweşi boldy. Ysraýylyň söweşi we jenaýatlary şeýle bir agyrdy welin, hatda BMG Adam Hukuklary Geňeşi hem derňew geçirmäge çagyryş berdi we Amnesty International guramasy Ysraýylyň uruş jenaýatlaryny edendigini aýtdy.
Şeýle-de bolsa, uruş döwründe hiç hili pozisiýa eýelemedik BAE ýaraşykdan sekiz gün soň Tel Awiwdäki ilçihanasyny resmi taýdan açdy. BAE-nyň ilçisi Muhammet al-haje, 12 günlük söweş wagtynda basylyp alnan ýerlerden BAE-e syýahat edip, Tel Awiw şäherine gaýdyp geldi we düýn Ysraýylyň bilim ministri Ýoaw Galant bilen duşuşdy.
BAE-de öz ilçihanasynyň resmi taýdan açylmagy 12 gün dowam eden söweşiň we Ysraýylyň wagşyçylyklary Saud Arabystany ýaly käbir arap ýurtlaryny Ysraýyla garşy durmaga mejbur edensoň ýüze çykdy, hatda Saud Arabystanynyň Ysraýyl bilen gatnaşyklaryny paş etmek we giňeltmek isleýändigi azalandyr.
Ýene bir mesele, BAE Ysraýylda häkimiýetden aýrylmagyna birnäçe gün galanda Benýamin Netanýahu bilen Tel Awiwdäki ilçihanasyny resmi taýdan açdy we Ýair Lapid we Naftali Bennet aýlanma premýer-ministr ornuna ministrler kabinetinde ylalaşdylar.
Aslynda, Netanýahunyň häkimiýetden aýrylmagy bilen, Netanýahu 2009-njy ýyldan bäri premýer-ministr bolany üçin Ysraýylyň syýasy gurşawy düýpgöter üýtgär. Beýleki tarapdan, Lapid we Bennet ministrler kabinetini döretmek barada ylalaşsalar-da, ikisiniň we beýleki ministrler hyzmatdaşlarynyň arasyndaky aç-açan gapma-garşylyklar Ysraýylyň içerki syýasy meselelerini we koalisiýa kabinetiniň gowşakdygyny görkezýär.
BAE-nyň Gaza garşy söweş gutaranyndan birnäçe gün soň, şeýle hem Lapid we Bennet Netanýahuny häkimiýetden aýyrmak barada ylalaşan güni iki nokady öňe sürdi.Birinjiden, BAE-nyň hökümdarlary diplomatiýada "wagt" elementini göz öňünde tutmadylar.
Ilçihananyň Tel Awiwde resmi taýdan açylmagy, soňky döwürde Gaza garşy alyp baran söweşinde Ysraýylyň eden jenaýatlary sebäpli režimden halklaryň ýigrenýän wagtyna gabat geldi. Şol bir wagtyň özünde, täze kabinet gurulmazdan ozal ilçihananyň açylmagy başga bir BAE-nyň syýasy ýalňyşlygydyr.
Ikinjiden; BAE-yň bu hereketi, beýleki arap ýurtlaryndan tapawutly bir ýol alýandygyny we nädip arap şahsyýetinden geçýändigini görkezýär. Bu, BAE-de sebitdäki basyşy artdyryp, sebitdäki we arap dünýäsindäki pozisiýasyny gowşadyp biler.