ABŞ-nyň Ýuta ştatyndaky Pando atly derek agajy dünýäniň iň agyr organizmi hasaplanýar.Aslynda, bu ýerde 100 futbol meýdançasyna barabar tokaýlyk bar.Olaryň DNK-lary birmeňzeş bolup, ýerasty kök ulgamy arkaly bir-birine bagly.
Bu bitewi agaçlygyň agramynyň 6000 tonnadan köpdügi çaklanylýar.Agajyň bu görnüşi iki usul arkaly, ýagny onuň bişen tohumlarynyň ýere gaçyp gögermegi we köklerinden çykan nahallar arkaly köpelýär.Bu agaçlaryň çäginiň kiçelip başlandygy ilkinji gezek 1990-njy ýyllarda anyklandy.
Alymlar onuň nahallaryny keýikleriň we sygyrlaryň iýmegi zerarly kiçelendigini çaklapdylar. Ýuta uniwersitetiniň ylmy işgäri Pol Rojers we onuň ýolbaşçylyk edýän topary bu ýagdaýy anyklamaga çalşypdyr.Olar tokaýy üçe bölüpdirler.
Birinji bölekde jandarlaryň erkin gezmegine rugsat edilipdir.Ikinjisiniň içine uly haýwanlar girmez ýaly haýat aýlanypdyr.Daşyna haýat aýlanan üçünji bölekde bolsa, derekleriň ösmegini çaltlandyrmak üçin beýleki haşal otlar orlupdyr. “PLoS One” žurnalynda çap edilen ylmy barlagyň netijesinde, golaý ýerlere adamlaryň göçüp gelmegi bilen bu agaçlaryň kiçelendigi anyklanypdyr. Ýagny, tokaýda otlaýan haýwanlaryň sanynyň artmagy agaçlaryň ulalmagyna päsgelçilik döredýän eken. Ýyrtyjy haýwanlaryň awlanmagy netijesinde, keýikdir beýleki haýwanlaryň sany artypdyr.
Ylmy barlagy geçirenler keýikleriň ýaşamagy üçin amatly ýerleriň çäginiň giňeldilmelidigini belleýär.