4-nj iýunda hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça ýurdumyzyň demirgazyk sebitinde “Daşoguz welaýatyndaky milli taryhy-medeni mirasyň obýektleri halkara syýahatçylyk ulgamynda” atly ylmy duşuşyk geçirildi. Duşuşyga degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri, şeýle-de sanly ulgam arkaly daşary ýurtly hünärmenler gatnaşdylar.
Milli taryhy-medeni mirasyň obýektlerini aýap saklamagyň, goramagyň, öwrenmegiň hem-de olara syýahatçylary çekmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, bu ugurda toplumlaýyn işleriň geçirilmegine, şol sanda türkmen halkynyň dünýä medeniýetiniň kemala gelmegine goşan goşandynyň wagyz edilmegine aýratyn üns berilýär.
Ýurdumyzdaky gadymy ýadygärlikleriň birnäçesi BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi. Olaryň hatarynda Gadymy Merw, Köneürgenç, Nusaýyň galalary bar.
Mälim bolşy ýaly, Daşoguz welaýatynyň çäginde taryhy-arheologik ýadygärlikleriň 125-si bellige alnyp, olar türkmen alymlary, olaryň daşary ýurtly kärdeşleri tarapyndan öwrenilýär hem-de rejelenilýär. Ýüze çykarylan arheologik tapyndylar muzeýlerde görkezilýär.
Şunuň bilen baglylykda “Köneürgenç” döwlet taryhy-medeni goraghanasynda ýerleşýän “Kerwensaraý” ýadygärliginde arheologik gazuw-agtaryş işleri, üýtgewsiz saklamak, rejelemek boýunça işler geçirilýär, şeýle hem syýahatçylary çekmek we zyýaratçylara şertleri döretmek üçin degişli çäreler amala aşyrylýar.
Bellenilişi ýaly, bu ýerde başlanylan arheologik gazuw-barlag işleriniň birinji hepdesinde täsin taryhy gymmatlyklar — ýonulan plitalar görnüşindäki terrakot binagärlik bezegleriniň bölekleri ýüze çykaryldy. Bu tapyndylar, olary taýýarlamagyň tehnologiýasy hem-de döwri, olary rejelemek we muzeý gymmatlyklary hökmünde taýýarlamak işleri hünärmenleriň arasynda geçirilen ylmy pikir alyşmalaryň meseleleriniň biri boldy.
Şeýle hem Köneürgençde binagärlik mirasyny öwrenmek, üýtgewsiz görnüşde saklamak hem-de rejelemek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar.Goraghananyň hünärmenleriniň tagallalary bilen iň meşhur hem-de has ýygy-ýygydan zyýarat edilýän Nejmeddin Kubranyň, Soltan Alynyň, Pirýar Weliniň, Törebeg hanymyň mawzoleýleri, Horezm şalary Soltan Tekeşiň hem-de Il-Arslanyň kümmetleri, Seýit Ahmediň kümmeti, Gutlug Timuryň minarasy rejelenildi.
Köneürgenjiň Kyrkmolla ady bilen belli bolan iň gadymy galasynyň, al-Mamunyň minarasynyň bölekleri bilen ozalky baş metjidiň galyndylary üýtgewsiz görnüşde saklanylar ýaly ýagdaýa getirildi, Ibn Hajybyň medresesi gaýtadan dikeldildi.
Ylmy duşuşyga gatnaşyjylaryň beýleki bir topary diňe biziň ýurdumyzda däl-de, eýsem, onuň çäklerinden daşarda hem giňden belli bolan Görogly etrabynyň çägindäki ýadygärliklere — gadymy Yzmykşir şäheriniň galyndylaryna hem-de Orta asyr Ysmamyt ata binagärlik toplumyna baryp gördüler.
Arheologlaryň, taryhçylaryň, rejeleýjileriň, syýahatçylyk işgärleriniň, şeýle hem ýurdumyzyň döwlet taryhy-medeni goraghanalarynyň — hünärmenleriniň gatnaşmaklarynda meýdan şertlerinde geçirilen okuw maslahatlarynda forumyň gün tertibine girizilen meseleler boýunça pikir alyşmalar boldy.
Duşuşygyň çäklerinde daşary ýurtly hünärmenleriň sanly ulgam arkaly çykyşlary guraldy. Ýurdumyzyň taryhy-medeni ýadygärliklerini aýawly saklamak hem-de wagyz etmek, Türkmenistanda syýahatçylygy ösdürmegiň esasy ugurlary, mümkinçilikleri, ylym-bilim, medeniýet ulgamlarynda bitirilýän işler, täsin taryhy binagärlik desgalaryny gorap saklamak, şeýle hem ekologiýa ugry boýunça ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek meseleleri çykyşlaryň özenini düzdi.
Gezelençleriň dowamynda foruma gatnaşyjylara Köneürgenjiň Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşýän gadymy binagärlik ýadygärliklerinde geçirilýän arheologik gazuw-agtaryş işleri bilen tanyşmak mümkinçiligi döredildi. Ýewropany we Aziýany, Hindistany we Hytaýy birleşdirip, ady rowaýata öwrülen bu ýol adamzat medeniýetiniň ösüşinde uly orun eýeläpdir.
Türkmenistanyň çäklerinden geçen gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň täze görnüşde dikeldilmegi halklaryň we ýurtlaryň ýakynlaşmaklary üçin kuwwatly itergi bolup, syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam berýär.
Forumyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul edip, döwlet Baştutanymyza bu duşuşygy üstünlikli geçirmäge, netijeli gatnaşyk etmäge hem-de pikir alyşmaga döredilen şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýdyp, ýurdumyzyň taryhy we medeni ýadygärliklerini mundan beýläk-de öwrenmek, dünýäde giňden wagyz etmek ugrunda ähli ukyp-başarnyklaryny, bilimlerini gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.