Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekuly, Türkiye-Kazakistan ilişkilerinin güçlenmesinin, Türk dünyasının uluslararası politikada "özne olarak" ortaya çıkmasını sağladığını belirtti.
Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarının 30. yıl dönümü dolayısıyla Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi tarafından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Millet Kütüphanesi'nde "Bağımsızlıklarının 30. Yılında Türk Cumhuriyetleri Sempozyumu" düzenlendi.
Sempozyumun "Diplomatik Perspektiften Türkiye-Türk Cumhuriyetleri İlişkileri" başlıklı ilk oturumunda konuşan Saparbekuly, bağımsızlığını ilan etmesinin ardından Kazakistan'ı ilk tanıyan devletin Türkiye olduğunu belirterek Kazak halkının "bu tarihi jesti" hiçbir zaman unutmayacağını söyledi.
Türkiye'nin o günden bugüne Kazakistan'ı ve diğer Türk cumhuriyetlerini hep desteklediğini vurgulayan Saparbekuly, Kazakistan-Türkiye ilişkilerinin tarihini ve gelişimini anlattı.
İki ülke liderlerinin temaslarının ilişkilere ivme kazandırdığını aktaran Saparbekuly, "Kazakistan bağımsızlığının 30. yılında ve aynı zamanda diplomatik ilişkilerin 30. yılına yaklaşırken Kazakistan-Türkiye ilişkileri, Avrasya kıtasında yaşanmakta olan yeni dönüşümler ışığında daha da önemli hale gelmektedir." dedi.
Ekonomik ve kültürel ilişkileri de ele alan Saparbekuly, "Kazakistan-Türkiye ilişkilerinin güçlenmesi Türk dünyasının uluslararası politikada özne olarak ortaya çıkmasını sağlamaktadır." ifadelerine yer verdi.
" Kırgızistan'ın dış ticaretinde Türkiye özel bir yere sahip"
Kırgızistan'ın Ankara Büyükelçisi Kubanıçbek Ömüraliyev de Kırgızistan-Türkiye ilişkilerinin güçlendiğini belirterek siyasi, ekonomik, kültürel ve insani bağların en yüksek stratejik düzeyde olduğunu dile getirdi.
Bu yıl iki ülke arasında üst düzeyde yapılan ziyaretlerin iki ülke ilişkilerine ivme kazandırdığını ifade eden Ömüraliyev, "Kırgızistan'ın dış ticaretinde Türkiye, özel bir yere sahip, ayrıca önde gelen yatırım ve ticaret ortaklarından biridir." değerlendirmesinde bulundu.
Ömüraliyev, 30 yıldır çok sayıda Türk insanının Kırgızistan'da iş yaptığını aktararak Kırgızistan-Türkiye arasındaki ticaret hacminin bu yıl sadece ocak-eylül aylarında 581,4 milyon dolara ulaştığını kaydetti.
Öte yandan ticari ve ekonomik ilişkilerde de verimli bir yıl olduğunu aktaran Ömüraliyev, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın Kırgızistan'ı ziyaret ettiğini hatırlattı.
Türkiye- Azerbaycan ilişkileri
Azerbaycan'ın Ankara Büyükelçisi Reşad Mammadov ise "Türkiye'nin Azerbaycan'a verdiği iktisadi ve siyasi destek, ülkelerimizin gelişmesinde ve güçlenmesinde ciddi rol oynamıştır." dedi.
Bakü-Tiflis- Ceyhan (BTC) Petrol Boru Hattı ve Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) gibi projelerin iki ülke arasındaki iş birliği temellerini daha da güçlendirdiğini vurgulayan Mammadov, Azerbaycan'ın artan iktisadi gücünün Türkiye ekonomisine yeni sermayeler getirdiğini belirtti.
Mammadov, Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin Karabağ savaşı sürecinde yeni bir seviyeye çıktığının altını çizerek "Azerbaycan, Türk Silahlı Kuvvetleri modelinden istifade ederek, 30 yıl içerisinde geliştirdiği iktisadi gücü sayesinde ordusunu modernleştirmiş ve her tarih kitabında geçebilecek başarılı operasyonlarla topraklarını Ermenistan işgalinden kurtarmıştır." diye konuştu.
Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan ordusunun Bayraktar TB2 silahlı insansız hava araçlarından istifade ettiğini belirten Mammadov, bunun Azerbaycan ordusunun geliştiğini ve Türkiye'nin teknolojide geldiği seviyeyi ispatladığını söyledi.
" Afrika'da ihtiyaç duyan ülkelere toplam 511 bin doz aşı gönderiyoruz"
Türk Konseyi Genel Sekreter Yardımcısı Kısmet Gözelov da Türk Konseyi Dışişleri Bakanlarının eylülde Afganistan konusunu görüştüğünü belirterek bu eylemin Konsey üyelerinin "ortak hareket etme eğiliminin" bir işareti olduğunu dile getirdi.
Gözelov, "11 Kasım'da Türk Konseyi üye ve gözlemci ülkeleri olarak Afrika'da ihtiyaç duyan ülkelere toplam 511 bin doz aşı gönderiyoruz. Tüm dünyaya, Türk insanının bir karşılık beklemeden ve başka bir hesabı olmadan tamamen insani amaçla ihtiyaç sahiplerine verdiği desteği gösteriyoruz." dedi.
Türk Konseyi 8. Zirvesi'nde Türk dünyasını da ilgilendiren çok önemli kararlar alınacağını, örgütün isminin de Teşkilat olarak değişeceğini kaydeden Gözelov, Türk Konseyi'ne gözlemci üye olmak için "15 kadar ülkenin niyetlerini beyan ettiğini" vurguladı.
Türkmenistan Büyükelçiliği 2. Katibi Agamuhammet Sahedov ise Türkmenistan'ın tarihsel geçmişini anlattı ve devlet yapısı hakkında bilgi verdi.
İkinci Oturum: "Türk Dünyası ile Birlikte Büyüyen Türkiye: Kurumlar ve Öncelikler"
Birinci oturumun ardından, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam'ın başkanlığında "Türk Dünyası ile Birlikte Büyüyen Türkiye: Kurumlar ve Öncelikler" başlıklı ikinci oturum gerçekleştirildi.
Türkiye Maarif Vakfı (TMV) Başkanı Prof. Dr. Birol Akgün, burada eğitim perspektifinden Türk dünyasının geleceğini ve TMV'yi anlatarak Türkiye'nin Türk dünyasıyla eğitim alanında iş birliğinin geliştiğini vurguladı.
Dünya çapında 47 ülkede 370 okulla eğitim öğretim faaliyetlerini devam ettiklerini kaydeden Akgün, "Biz istiyoruz ki çıktığımız yolda dünyanın dört bir tarafında olduğu gibi güvenli ve kaliteli eğitim veren uluslararası Türk eğitim markası olarak Türkiye Maarif Vakfı okullarının dost ve kardeş Türk cumhuriyetlerinde de açalım." diye konuştu.
"Orta Asya ülkelerinde 6 binin üzerinde proje faaliyeti gerçekleştirdik"
Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı (TİKA) Başkanı Serkan Kayalar da 21. yüzyılın "Asya yüzyılı" olacağına dair birçok görüşün olduğunu belirterek Türkiye'nin tüm kurumlarıyla Türk cumhuriyetleriyle birçok alanda iş birliğini geliştirme gayretinde olduğunu vurguladı.
TİKA'nın kuruluş, amaç ve çalışmalarına ilişkin bilgi veren Kayalar, TİKA'nın 150'nin üzerinde ülkede kalkınma iş birliği faaliyeti gerçekleştirdiğini belirtti.
"1992'den bugüne dek Orta Asya ülkelerinde 6 binin üzerinde proje faaliyeti gerçekleştirdik" diyen Kayalar, bazı TİKA projelerinden örnekler verdi.
Türk cumhuriyetlerinden 24 bine yakın öğrenciye burs verildi
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanı Abdullah Eren ise Türk cumhuriyetlerinin bağımsızlıklarının 30. yılında, bu ülkelerin birbirini daha yakından tanıması gerektiğine işaret etti.
Bu hususta YTB'nin çalışma amaçları ve Türk dünyasıyla ilgili yaptığı çalışmalara değinen Eren, "Bugüne kadar 1992-2021 yılları arasında Türkiye Bursları marifetiyle Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan'da 24 bine yakın öğrenci burslandırıldı." dedi.
Eren, söz konusu ülkelerle eğitim faaliyetlerini ve son 3 yılda burslandırma sayısını artırdıklarını kaydetti.
Eğitim üzerinden Türk cumhuriyetleriyle kurulan köprünün iş dünyası ve ekonomiye aktarılmasının önemine vurgu yapan Eren, yurt dışındaki tüm bu diasporalar arasında bir birlik kurmaya çalıştıklarını da dile getirdi.